Οι πιο συχνές επεμβάσεις στην ορθοπαιδική σήμερα είναι οι επεμβάσεις που αφορούν στο μηνίσκο.
Τί είναι όμως οι μηνίσκοι;
Οι μηνίσκοι του γόνατος είναι δύο (ο έσω και έξω) ελαστικοί μαλακοί σχηματισμοί «σαν μισοφέγγαρο» εντός της άρθρωσης, που σκοπό έχουν κυρίως την προστασία των δυο οστών (μηρού και κνήμης) από την ταχεία φθορά.
Δύο είναι οι συχνότερες βλάβες των μηνίσκων:
- η οξεία ρήξη του μηνίσκου
- η χρόνια φθορά του μηνίσκου
Λόγω αυτής της «μαλακότερης» σύστασής τους από τα δυο οστά που βρίσκονται ανάμεσά τους, οι μηνίσκοι υπόκεινται σε φθορά και κακώσεις εύκολα, με αποτέλεσμα να είναι πολλοί οι ασθενείς που βλέπουμε στο ιατρείο με βλάβες των μηνίσκων. Ο όρος “κάκωση” του μηνίσκου δεν πρέπει να χρησιμοποιείται, γιατί όταν υπάρχουν σαφείς βλάβες στον μηνίσκο ονομάζονται ρήξη μηνίσκου και διακρίνονται σε 4 βαθμούς βαρύτητας.
Δύο είναι οι συχνότερες βλάβες των μηνίσκων:
1) η οξεία ρήξη μηνίσκου, αποτέλεσμα ενός συνήθως αθλητικού τραυματισμού σε έναν νέο ασθενή, ή αποτέλεσμα ενός τροχαίου, μιας πτώσης κλπ., και
2) η χρόνια φθορά του μηνίσκου, ή αλλιώς η εκφυλιστική ρήξη του μηνίσκου, που προκαλείται από έναν “κακό” άξονα του κάτω άκρου, επαναλαμβανόμενους μικοτραυματισμούς, βαθιά καθίσματα, αυξημένο σωματικό βάρος κλπ. σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας.
Όπως είναι κατανοητό, στην πρώτη περίπτωση στην οξεία ρήξη του μηνίσκου τα συμπτώματα της ρήξης εμφανίζονται άμεσα, γρήγορα μετά από έναν τραυματισμό και περιλαμβάνουν πόνο και “μπλοκάρισμα” της κίνησης του γόνατος. Στη δεύτερη περίπτωση, στην εκφυλιστική ρήξη του μηνίσκου, τα συμπτώματα εμφανίζονται πιο μακροχρόνια και πιο ήπια έως μια περίοδο που ο ασθενής εμφανίζεται με σαφή περιορισμός της δραστηριότητας του.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο και παρεμπόδιση της φυσιολογικής κίνησης του γόνατος, και απαιτείται πρώτα κλινική εξέταση από ορθοπεδικό και συχνά απεικόνιση με εξέταση όπως η μαγνητική τομογραφία.
Ανεξαρτήτως μηχανισμού κάκωσης, και εκτός ελαχίστων περιπτώσεων ρήξης μηνίσκου, π.χ. όταν ο μηνίσκος κόβεται σαν «χερούλι κουβά» (bucket-handle) οπότε χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης απευθείας, όλοι οι ασθενείς δικαιούνται ένα μικρό διάστημα εντατικής και πολύ συγκεκριμένης συντηρητικής θεραπείας με την πραγματοποίηση ειδικής φυσικοθεραπείας που ορίζεται από το χειρουργό.
Σε περίπτωση μη βελτίωσης των συμπτωμάτων (σχεδόν 50%) οι ασθενείς αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Η χειρουργική θεραπεία της ρήξης του μηνίσκου περιλαμβάνει την αρθροσκοπική συρραφή της ρήξης του μηνίσκου ή τη μερική μηνισκεκτομή κατά την οποία αφαιρείται το ελάχιστο δυνατό τμήμα του φθαρμένου μηνίσκου, ενώ διατηρείται το υπόλοιπο υγιές που προστατεύει την άρθρωση. Η επέμβαση γίνεται με τη βοήθεια κάμερας, χωρίς τομές, διαμέσου 2 οπών (keyhole surgery).
Οι παλιότερες επεμβάσεις της ανοικτής ολικής αφαίρεσης του μηνίσκου έχουν πλέον καταργηθεί εντελώς εδώ και πολλά χρόνια, λόγω των εξαιρετικά κακών αποτελεσμάτων που είχαν στη μετέπειτα πρόκληση οστεοαρθρίτιδας γόνατος. Πλέον, η προτεραιότητα του σημερινού χειρουργού είναι η συρραφή της ρήξης του μηνίσκου η οποία γίνεται με τη χρήση ειδικών ενδοαρθρικών ραμμάτων. Ειδικά σε παιδιά και νέους ασθενείς η συρραφή της ρήξης του μηνίσκου είναι η μοναδική επιλογή του χειρουργού. Ακόμη και όταν η ρήξη του μηνίσκου δεν ειναι δυνατό να συρραφθεί, γίνεται μόνο μερική μηνισκεκτομή.
Σε ορισμένες επιμήκεις ρήξεις μηνίσκου είναι δυνατή η συρραφή του τμήματος του μηνίσκου, κάτι εξαιρετικά επιθυμητό γιατί έτσι δεν αφαιρείται κανένα τμήμα του. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, η συρραφή του μηνίσκου, και ειδικά του έξω μηνίσκου, και ακόμη περισσότερο στις περιπτώσεις όπου συνδυάζεται με επέμβαση για την αντιμετώπιση ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου είναι σχεδόν απαραίτητη.
Τέλος, η σύγχρονη ιατρική τεχνογνωσία μας δίνει τη δυνατότητα σε κάποιες περιπτώσεις να πραγματοποιούμε ακόμη και μεταμόσχευση μηνίσκου με αρθροσκοπικές τεχνικές, χρησιμοποιώντας αλλομοσχεύματα και ειδικά συνθετικά μοσχεύματα μηνίσκου. Αυτό αφορά ασθενείς που είχαν στο παρελθόν πραγματοποιήσει ολική μηνισκεκτομή, ειδικά του έξω μηνίσκου.
Τα αποτελέσματα των αρθροσκοπικών επεμβάσεων στη ρήξη του μηνίσκου, όταν πραγματοποιούνται από ειδικευμένους ορθοπεδικούς, είναι άριστα και ο ασθενής εξέρχεται την ίδια ή την επόμενη μέρα από το νοσοκομείο, χρησιμοποιώντας για λίγες ημέρες στήριξη για τη βάδιση, ενώ επιστρέφει στις δραστηριότητες εντός μιας εβδομάδας και στον αθλητισμό σε ένα με ενάμιση μήνα. Η μετεγχειρητική φυσικοθεραπεία αφορά κυρίως σε απλές ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών γύρων από το γόνατο, στο στατικό ποδήλατο, στην κολύμβηση και στις ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας και ισσοροπίας.
